Bakteriler, tek hücreli prokaryotik mikroorganizmalardır.Büyüklükleri 0.1 - 10 µm arasında değişir. 3500 milyon yıldan daha uzunbir süredir dünyada var oldukları bilinmektedir. Hava, toprak, su ilecanlı dokularında yaşarlar ve biyolojik olarak hayatın devam etmesiiçin çok önemlidirler. Siyanobakteriler (cyanobacteria) fotosentezyapabilirler ve dünyada bilinen ilk yaşam formunu oluşturmuşlardır.Bazı bakteri türleri hastalıklara neden olabilirler.
Bakteri kelimesi Yunanca bakteria 'çubuk, kamış' kökünden gelir. Bunun nedeni bulunan ilk bakteri türlerinin çubuk şeklinde olmalarıdır.
Bakterilerin türlerinini bilimsel isimleri iki kelimeden oluşur. İlkkelime türün ait olduğu cinsin ismidir. İkinci kelime ise, türünütanımlar.
Her gün yeni bir bakteri türü keşfedilirken, bilinen bakterilerinsınıflandırılması gittikçe zorlaşmaktadır. Bakterilerin taksonomiktasnifi konusu fazlasıyla ihtilaflıdır. Yine de Woese tarafından1977'de yapılan ve 16S RNA dizilimini temel alan sistematiğe göre,bakterilerden oluşan prokaryotlar iki ana gruba ayrılır :Arkeabakteriler (Archaebacteria) ve Öbakteriler (Eubacteria)'dir.1990'da gelen yeni yapılanma ile bu grupların adları Arkeler (Archaea)ve Bakteriler (Bacteria) olarak değişmiş, kalan canlılara da Ökaryotlar(Eukaryota) olarak adlandırılmaya devam etmiştir. Tüm canlıların bu üçüst aleme ayrıldığı yaygın kabul görmektedir.
1 Bakterilerin sınıflandırılması
1.1 Şekillerine göre
1.2 Boyanmalarına göre
1.3 Beslenmelerine göre
1.4 Solunumlarına göre
1.5 Referanslar
[/list]Bakterilerin sınıflandırılması
YAZAN MEHMET CAN KAMIŞLI
Bakteriler, şekilleri, kamçı durumları, beslenmeleri ve boyanmaları gibi çeşitli özelliklerine göre gruplandırılabilirler.
Şekillerine göre
Çubuk şeklinde olanlar (Bacillus)
Çubuk biçimdeki bakteriler silindirik veya buna yakın bir görünümesahip olduklarından boyları enlerinden daha uzundur. Ancak, bu formlarıcins ve türlere göre değişebileceği gibi, aynı tür mikroorganizmakültürünün çeşitli üreme fazlarında da farklılıklar meydana gelebilir.Örn, E. coli 'nin logaritmik üreme döneminde, genellikle, morfolojikyönden bir örneklik fazla görülmesine karşın, üremenin durma veyamikroorganizmaların ölme döneminde flamentöz formlara ve/veya değişikbireysel şekillere (involusyon formları) rastlamak mümkündür. Besiyerinin bileşiminin ve diğer çevresel koşulların da bakterilerinmorfolojilleri üzerine etkileri vardır.
Yuvarlak olanlar (Coccus)
Bunlar, çomak veya spiral formda olanlara oranla, morfolojik olarak,cins veya tür içinde daha fazla homojenite gösterirler. Çapları,ortalama, 0.8-1.0 mikrometre (µm) arasında değişmesine karşın, dahaküçük (0.4-0.8 mm) veya daha büyük (1.2-2.0 µm) olanları dabulunmaktadır. Genel bir kaide olmamakla beraber, hastalık oluşturantürlerin çapları 0.8-1.5 µm. arasında yer almaktadır. Koklar, her nekadar, yuvarlak biçimlerde olmalarına karşın bazı türlerde morfolojikdeğişikliklere rastlanılmaktadır.
Coccus bakterileri kendi aralarında gruplara ayrılırlar:
Monokok Bakteriler (Coccus): Grup halinde olmayan coccus bakterilerini içerir.
Diplokok Bakteriler (Diplococci): İki coccus bakterisinin oluşturduğu grupları içerir. Örnek olarak bel soğukluğu hastalığına neden olan Neisseria gonorrhoeae türünü verebiliriz.
Stafilakok Bakteriler (Staphylococci): Coccus bakterilerinin üzüm salkımışeklinde dizilmeleri sonucu oluşan grupları içerir. Bu bakterilerparmakta dolama, göz kapağı iltihaplanması gibi hastalıklara sebebiyetverirler.
Streptekok Bakteriler (Streptococci): Tıpkı bir zincir şeklinde dizilen coccus bakteri gruplarını içerir.
Spiral olanlar (Spirullum)
Uzun bir eksen etrafında helezoni tarzda sarılmış bir vücuda sahip,bükülebilir (fleksible) ve uzun eksen etrafında dönerek hareketedebilirler. Uzunluk, sarmal sayısı ve sarmal yüksekliği türlerarasında farklar gösterir. Örnek olarak frengi hastalığına neden olan Treponema pallidum türünü verebiliriz.
Virgül şeklinde olanlar (Vibrio)
Flagella(kamçı) ları ile birlikte virgül şeklini anımsatırlar.
Boyanmalarına göre
Gram boyası ile boyandığında mavi-mor renk veren bakterilere gram (+),kırmızı-turuncu renk veren bakterilere ise gram (-) bakteriler denir.Farklı renklerin ortaya çıkması, hücre çeperinin özelliklerindenkaynaklanır. Gram (+) bakteriler kalın, peptidoglikandan oluşmuş tekkatmanlı bir çepere sahipken, gram (-) bakterilerde iki ince katmanlı(İlk tabaka karbonhidrat ve proteinlerden, ikinci tabaka ise yinepeptidoglikandan oluşmak üzere) hücre çeperi bulunmaktadır.
Beslenmelerine göre
Bazı bakteriler ototrof olup, fotosentez veya kemosentez yaparlar. Örnek olarak siyanobakterileri verebiliriz. Çoğunluğu ise heterotrof olup, saprofit veya parazit yaşarlar.
Heterotrof Bakteriler
[list=1]
Saprofit Bakteriler:Bakterilerin çoğunluğunu oluşturur. Besinlerini bulunduklarıortamlardan hazır sıvılar olarak alırlar. Nemli, ıslak ve çürüklerüzerinde yaşarlar. En çok amino asit, glikoz ve vitamin gibi besinleriortamdan alırlar. Bu tür bakteriler dış ortama salgıladıklarıenzimlerle bitki ve hayvan ölülerini daha basit organik maddelereparçalayarak onların çürümesini sağlarlar. Böylece hem toprağınhumusunu artırırlar, hem de kendilerine besin sağlarlar. çürütme sonucuçeşitli kokular meydana gelir. Bu yüzden bu olaya kokuşma denir. Bazısaprofit bakteriler, sütün yoğurt ve peynir olarak mayalanmasınısağlarlar. Saprofitler, dünyada madde devrinin tamamlanmasında önemlirol oynadıklarından hayat için mutlaka gereklidir.
Parazit Bakteriler:Besinlerini cansız ortamdan değil de üzerinde yaşadıkları canlılardantemin ederler. Çünkü sindirim enzimleri yoktur. Bunların bazıları konakcanlıya fazla zarar vermeden yaşayabilirler. Sadece onun besinlerineortak olurlar. Kalın bağırsağımızdaki Escherichia coli bunun eniyi örneğidir. Bazı parazit bakteriler ise konak canlının ölümüne bilesebep olabilen hastalıklara yol açarlar. Bunlara Patojen Bakterilerdenir. Patojenler ya toksin çıkararak ya da konak canlının enzim vebesinlerini kullanarak zarar verirler. toksinler ya dışarı atılır (Ekzotoksin), ya da Bakterinin içinde kalır (Endotoksin).İçinde kalan toksinler bakteriler ölünce zararlı hale geçerler.Ekzotoksinler kadar zararlı değillerdir. Canlıların patojen bakterilereve toksinlerine karşı oluşturdukları savunmaya "Bağışıklık" denir.Parazit bakterilerinin üremeleri oldukça hızlıdır.
Ototrof Bakteriler
[list=1]
Fotosentetik Bakteriler (Fotoototroflar):Sitoplazmalarında serbest klorofil taşırlar. Fotosentezlerinde elektronkaynağı olarak H2O yerine H2S ve H2 kullanırlar. Fotosentez yaparlarfakat açığa oksijen çıkmaz.
Kemosentetik Bakteriler (Kemoototroflar): En önemlileri Nitrifikasyon Bakterileri, Denitrifikasyon Bakterileri (Güherçile Bozanlar)olmak üzere Demir Bakterileri, Kükürt Bakterileri gibi grupları içerir.Bu bakteriler de madde döngüsünde -özellikle Azot (=Nitrifikasyon)döngüsünde- çok önemlidirler. Amonyak, nitrit, nitrat, demir, kükürtgibi inorganik maddeleri oksitleyerek zararsız hale getirirler. Oluşanmaddeler ise bitkilerce genellikle Azotlu Tuz (Güherçile) (KNO3, NaNO3 vb.) olarak kullanılır. Bu oksitleme sonucunda açığa kimyasalenerji çıkar.(Substrat Düzeyinde Fosforilasyon) Bu enerjiyle de CO2indirgemesi yaparak -yıkarak metabolik reaksiyonlarda enerji eldesiiçin kullanacakları- besinlerini sentezlerler. Bu besinlerisentezleyebilmek için Işık ve klorofil gerekli değildir. Oksijenkullanılır. Kemosentetik bakteriler en çok azotlu, kükürtlü, demirlimaddeleri oksitlerler. Kemosentez sonucu:
Bazı zararlı maddeler ortadan kaldırılmış,
Bitkilerin alabileceği tuzlar oluşturulmuş,
Kimyasal enerji kazanılmış
Organik besin sentezlenmiş olmaktadır.
Solunumlarına göre[list=1]
Anaerob Bakteriler:Bakteriler organik besinleri parçalayarak enerjilerini elde ederkengenellikle oksijen kullanmazlar. Bunlar havasız yerlerde de yaşayarakçoğalırlar. ( Konservelerde olduğu gibi) Bunlardan bazıları oksijeninolduğu yerde hiç gelişemezler. Örnek: Clastrodium tetani (Tetanos bakterisi)
Aerob Bakteriler: Bazı bakteri grupları (Escherichia coli,Zatürree ve Yoğurt Bakterisi gibi) ancak oksijenli ortamda yaşayabilir.Bunlarda mitokondri olmadığı için solunum hücre zarının iç kısmındakikıvrımlarda (mezozom) gerçekleştirilir. Örnek: Azot Bakterileri.
Geçici Aerob veya Geçici Anaerob Olanlar:Asıl solunumları oksijensiz olduğu halde kısa süre için aerob olanlara"Geçici Aerob" denir. Normal solunum şekli aerob olanlar ise havasızkalınca fermantasyona başvururlar. Bunlara "Geçici Anaerob" denir.
- Âlem: Bacteria - Bakteriler
- Şube: Acidobacteria
- Şube: Actinobacteria
- Şube: **uificae
- Şube: Bacteroidetes
- Şube: Chlamydiae
- Şube: Chlorobi
- Şube: Chloroflexi
- Şube: Chrysiogenetes
- Şube: Cyanobacteria
- Şube: Deferribacteres
- Şube: Deinococcus-Thermus
- Şube: Dictyoglomi
- Şube: Fibrobacteres
- Şube: Firmicutes
- Şube: Fusobacteria
- Şube: Gemmatimonadetes
- Şube: Nitrospirae
- Şube: Planctomycetes
- Şube: Proteobacteria
- Şube: Spirochaetes
- Şube: Thermodesulfobacteria
- Şube: Thermotogae
- Şube: Verrucomicrobia
Konu: Bakteri..... 
Salı Şub. 10, 2009 12:22 am